Η πασχαλινή λαμπάδα
Η πασχαλινή λαμπάδα είναι ένα έθιμο, που έχει τις ρίζες του στην αρχαία Εκκλησία. Αφορούσε στο βάπτισμα των νέων μελών της, το οποίο τελούνταν τη νύχτα της Ανάστασης.
Το έθιμο κατά τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους, όριζε ότι οι νεοφώτιστοι χριστιανοί βαφτίζονταν πάντα Μεγάλο Σάββατο και Κυριακή του Πάσχα, μετά από ένα διάστημα προετοιμασίας.
Ο κάθε λαός γιορτάζει το Πάσχα σύμφωνα με την θρησκεία του και τα πιστεύω του. Οι Χριστιανοί γιορτάζουν την Μεγάλη Παρασκευή σαν την ημέρα θανάτου του Χριστού και το Μεγάλο Σάββατο γιορτάζουν την Ανάστασή του. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι Προτεστάντες άποικοι έφεραν το έθιμο της ανατολής του ήλιου, που το γιορτάζουν με θρησκευτική συγκέντρωση την αυγή.
Την Κυριακή του Πάσχα, σε πολλές χώρες, εκτός Ελλάδος, τα παιδάκια ξυπνούν και περιμένουν τον Λαγό να τους φέρει καλάθια με γλυκά. Πρέπει επίσης να ψάξουν και να βρουν που έχει κρύψει τα αυγά που διακόσμησαν λίγες ημέρες πριν! Το παιδάκι που θα βρει τα περισσότερα αυγά θα κερδίσει ένα όμορφο δώρο.
Τα παλιά χρόνια θεωρούσαν το λαγουδάκι σαν κουνέλι - πνεύμα. Επειδή δε γεννούσαν πολλά μικρά, έγινε σύμβολο γονιμότητας. Το έθιμο των κρυμμένων αυγών ξεκίνησε επειδή τα παιδιά πίστευαν ότι οι λαγοί γεννούσαν τα αυγά τους στο χορτάρι!
Οι Ρωμαίοι πίστευαν ότι η ζωή προέρχεται από ένα αυγό. Οι Χριστιανοί θεωρούν ότι το αυγό είναι ο σπόρος της ζωής και για αυτό είναι σύμβολο της Ανάστασης.
Στο πνεύμα κατάνυξης και υποδοχής των νέων μελών, η λαμπάδα είχε διττή σημασία: συμβόλιζε το νέο φως του Χριστού, που θα φώτιζε πλέον την ψυχή του νεοφώτιστου, αλλά και τον ήλιο της Άνοιξης. Επιπλέον, η λαμπάδα ήταν το σύμβολο του φωτός, που έφερε ο Χριστός, νικώντας το θάνατο και κατ’ επέκταση το σκοτάδι με την Ανάστασή του.
Η φλόγα ως ένδειξη αγάπης, γνώσης και μιας νέας αρχής που δυναμώνει και εξαπλώνεται, μεταφέροντας το θεάρεστο μήνυμα της Ανάστασης, σύντομα έγινε αναπόσπαστο μέλος του πασχαλινού εορτασμού.
Ο κάθε πιστός είχε πλέον τη δική του λαμπάδα, αν και με το πέρασμα των χρόνων η σύνδεση της λαμπάδας με τη βάπτιση έπαψε να υπάρχει. Πλέον σήμερα, η βάπτιση αποτελεί περισσότερο ιδιωτική και οικογενειακή υπόθεση, παρά θρησκευτική ιεροτελεστία του Πάσχα.
Βέβαια, η λαμπάδα παραμένει μια ισχυρή παρουσία τις πασχαλινές ημέρες. Κατέχει ξεχωριστή θέση την ημέρα της Ανάστασης, όταν λίγο πριν τα μεσάνυχτα, όλα τα φώτα της εκκλησίας σβήνουν και πέφτει παντού σκοτάδι. Ο ιερέας ψάλλει το «Δεύτε λάβετε φως», βγαίνει με τη λαμπάδα του αναμμένη μέσα από την Ωραία Πύλη και δίνει το άγιο φως στους πιστούς.
Η σημερινή λαμπάδα βέβαια αποτελεί περισσότερο υπόθεση της νονάς ή του νονού, οι οποίοι εναγωνίως ψάχνουν για την πιο αντιπροσωπευτική και ωραία λαμπάδα για τα βαφτιστήρια τους, παρά ένδειξη κατάνυξης.
Το μόνο που έχει παραμείνει ίσως αλώβητο μέσα από τους αιώνες, είναι ότι η λαμπάδα παραμένει το μέσο μεταφοράς του Αγίου φωτός από την εκκλησία στο σπίτι του κάθε πιστού το βράδυ της Ανάστασης.
Τη Μεγάλη Εβδομάδα ερχόταν σπίτι η νονά με το νονό κρατώντας την αγαπημένη μας λαμπάδα, για την οποία προηγουμένως είχε πάρει την έγκριση μας. Όλο χαρά ανοίγαμε το κουτί και την προσοχή μας τραβούσαν τα "extra" μέχρι τη στιγμή της Ανάστασης. Το Μεγάλο Σάββατο το βράδυ φορούσαμε τα καλά μας ρούχα -που συνήθως ήταν δώρα της νονάς- και περιμέναμε τη στιγμή που ο ιερέας θα βγει από την ωραία πύλη με τη δική του λαμπάδα και θα δώσει νόημα στο δώρο μας.
Αρκετούς αιώνες πριν η έναρξη της ιεράς ακολουθίας σηματοδοτούσε και το άναμα των λαμπάδων. Η αρχαία εκκλησία είχε επιλέξει τη νύχτα της Ανάστασης για να τελέσει το Βάπτισμα των φωτισμένων Της. Ο ναός περιγράφεται κατάφωτος από τους πολυελαίους και τα πολυπληθή κηροπήγια. «Κάθε πιστός είχε τη δική του λαμπάδα. Όλοι γιόρταζαν τη διπλή Λαμπρή: την Ανάσταση του Χριστού και την Ανάσταση τόσων ψυχών που θ' άφηναν οριστικά την πλάνη και θα προσχωρούσαν στην Ποίμνη της Εκκλησίας».
Οι Νεοφώτιστοι, κρατώντας αναμμένες τις λαμπάδες τους, προχωρούσαν για το Βαπτιστήριο συνοδευόμενοι από τον επίσκοπο, τους ιερείς, τις διακόνισσες και τους αναδόχους τους, αφήνοντας τους πιστούς στο Ναό να προσεύχονται. Οι λαμπάδες λοιπόν έχουν παραμείνει μέχρι και σήμερα, συμβολίζοντας αυτή τη μυσταγωγία και πανήγυρη της εισόδου των πιστών στην εκκλησία.
Μέσα στις υπόλοιπες μέρες λοιπόν που θα επισκεφτούμε τα βαφτιστήρια μας για να τους δώσουμε τη λαμπάδα, μπορεί να μας προκαλέσει έκπληξη η αντίδραση των παιδιών, που ενδεχομένως να έχουν αυτή την απορία.
Η λαμπάδα που ανάβει αμέσως αφού ακουστεί το «Δεύτε λάβετε φως» σαν σύνθημα από τον παπά το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου είναι ένα από τα παλιότερα έθιμα αυτής της γιορτής τα οποία παραμένουν «ζωντανά» μέχρι σήμερα. Η λαμπάδα χρησιμοποιείται από τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους και την εποχή που οι νεοφώτιστοι χριστιανοί βαφτίζονταν το Μεγάλο Σάββατο και την Κυριακή του Πάσχα. Η πασχαλινή λαμπάδα αποτελούσε σύμβολο του νέου φωτός του Χριστού, το οποίο επρόκειτο να φωτίσει την ψυχή του νεοφώτιστου, ενώ επιπλέον αναπαριστούσε το φως που έφερε στην ανθρωπότητα ο Χριστός με την Ανάστασή του. Με τα πολλά κρατήσαμε μέχρι τις ημέρες μας τον δεύτερο από αυτούς τους συμβολισμούς. Ωστόσο ένας ακόμα συμβολισμός που συνδέεται με την πασχαλινή λαμπάδα είναι το φως της Άνοιξης που έρχεται να κυριαρχήσει απέναντι στον Χειμώνα αλλά και το φως της αγάπης και της γνώσης.
Στο πνεύμα κατάνυξης και υποδοχής των νέων μελών, η λαμπάδα είχε διττή σημασία: συμβόλιζε το νέο φως του Χριστού, που θα φώτιζε πλέον την ψυχή του νεοφώτιστου, αλλά και τον ήλιο της Άνοιξης. Επιπλέον, η λαμπάδα ήταν το σύμβολο του φωτός, που έφερε ο Χριστός, νικώντας το θάνατο και κατ' επέκταση το σκοτάδι με την Ανάστασή του.
Η φλόγα ως ένδειξη αγάπης, γνώσης και μιας νέας αρχής που δυναμώνει και εξαπλώνεται, μεταφέροντας το θεάρεστο μήνυμα της Ανάστασης, σύντομα έγινε αναπόσπαστο μέλος του πασχαλινού εορτασμού.
Ο κάθε πιστός είχε πλέον τη δική του λαμπάδα, αν και με το πέρασμα των χρόνων η σύνδεση της λαμπάδας με τη βάπτιση έπαψε να υπάρχει. Πλέον σήμερα, η βάπτιση αποτελεί περισσότερο ιδιωτική και οικογενειακή υπόθεση, παρά θρησκευτική ιεροτελεστία του Πάσχα.
Χαρακτηριστικό της σημασίας της λαμπάδας για τους χριστιανούς είναι, ότι σε διάφορα μέρη υπάρχουν έθιμα αποκλειστικά γι αυτήν. Ενδεικτικά αναφέρουμε μερικά από τον ελλαδικό χώρο.
-Στα Γιαννιτσά, στη Δυτική Μάνη και σε άλλα μέρη της χώρας, την Παρασκευή του Πάσχα γιορτάζει η Ζωοδόχος Πηγή και οι πιστοί ανάβουν τις λαμπάδες τους τρεις φορές. Έπειτα τις αφήνουν στην εκκλησία ή τις βάζουν στα εικονίσματα του σπιτιού τους.
-Στη Λιβαδειά, πάλι το έθιμο του «λάκκου», θέλει μετά την Ανάσταση και πριν καλά καλά ξημερώσει, οι πιστοί να ανάβουν φωτιά και ένας κάνοντας το σταυρό του, να βάζει φωτιά στο σωρό με τις λαμπάδες της Ανάστασης. Η φωτιά χρησιμοποιείται για να ψηθούν τα αρνιά, που τοποθετούνται στους «λάκκους».
-Στα Άγραφα και συγκεκριμένα στη Βινία, όταν ο παπάς λέει το Χριστός Ανέστη, οι πιστοί καίνε το φανό. Τα παιδιά σχηματίζουνε με ξερόκλαδα πάνω στο βράχο (που βρίσκεται απέναντι από το Σουφλί) έναν σωρό και μετά το «Χριστός Ανέστη», τρέχουν με τη λαμπάδα στο χέρι και βάζουν φωτιά στο φανό.
Ένα ακόμη έθιμο των Αγράφων είναι το «φωτίκωμα». Οι νονοί «φωτικώνουν» τα βαφτιστήρια τους, δηλαδή δίνουν δώρα, τα οποία είναι μία λαμπάδα και μία κουλούρα. Αλλά και ο αρραβωνιαστικός οφείλει να στείλει στην αρραβωνιαστικιά του μία στολισμένη λαμπάδα, ώστε το βράδυ της Ανάστασης να ξεχωρίζει αυτή.
-Στην Τήλο οι λαμπάδες ονομάζονται «λουππίες» και είναι φτιαγμένες από μία ειδική βαφική ρίζα, που μαζεύεται από νωρίς τη Μεγάλη Εβδομάδα. Πιο συγκεκριμένα, τα παιδιά αναπαριστούν την ανάσταση του Λαζάρου, βάζοντας ένα αγόρι κάτω από κλαδιά δέντρων, ενώ τα υπόλοιπα γύρω – γύρω τραγουδούν το τραγούδι του Λαζάρου.
-Τέλος στην Ήπειρο, το παραδοσιακό «μαρτίτσι» που φορούν από την 1η Μαρτίου για να μην τους «πιάσει» ο Μάρτης και τους μαυρίσει, το καίνε με τη λαμπάδα, τη νύχτα της Ανάστασης στην εκκλησία.
Ακόμη και το χρώμα της λαμπάδας έχει, όμως, το δικό του ξεχωριστό συμβολισμό: Καφέ λαμπάδες κρατάμε την Μεγάλη Παρασκευή στον Επιτάφιο, μιας και το χρώμα αυτό συμβολίζει το πένθος των πιστών για τα Πάθη και το θάνατο του Χριστού, ενώ λευκές λαμπάδες είθισται να κρατάμε το Μεγάλο Σάββατο στην Ανάσταση, καθώς το χρώμα αυτό υποδηλώνει τον εορτασμό για τη χαρά της Ανάστασης του Χριστού.
Παράλληλα, η Πασχαλινή λαμπάδα συμβολίζει επίσης και τον ήλιο της Άνοιξης, ενώ, το Άγιο φως, με το οποίο την ανάβουμε κατά την Ανάσταση συμβολίζει το φως της γνώσης και της αγάπης.
Το έθιμο κατά τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους, όριζε ότι οι νεοφώτιστοι χριστιανοί βαφτίζονταν πάντα Μεγάλο Σάββατο και Κυριακή του Πάσχα, μετά από ένα διάστημα προετοιμασίας.
Ο κάθε λαός γιορτάζει το Πάσχα σύμφωνα με την θρησκεία του και τα πιστεύω του. Οι Χριστιανοί γιορτάζουν την Μεγάλη Παρασκευή σαν την ημέρα θανάτου του Χριστού και το Μεγάλο Σάββατο γιορτάζουν την Ανάστασή του. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι Προτεστάντες άποικοι έφεραν το έθιμο της ανατολής του ήλιου, που το γιορτάζουν με θρησκευτική συγκέντρωση την αυγή.
Την Κυριακή του Πάσχα, σε πολλές χώρες, εκτός Ελλάδος, τα παιδάκια ξυπνούν και περιμένουν τον Λαγό να τους φέρει καλάθια με γλυκά. Πρέπει επίσης να ψάξουν και να βρουν που έχει κρύψει τα αυγά που διακόσμησαν λίγες ημέρες πριν! Το παιδάκι που θα βρει τα περισσότερα αυγά θα κερδίσει ένα όμορφο δώρο.
Τα παλιά χρόνια θεωρούσαν το λαγουδάκι σαν κουνέλι - πνεύμα. Επειδή δε γεννούσαν πολλά μικρά, έγινε σύμβολο γονιμότητας. Το έθιμο των κρυμμένων αυγών ξεκίνησε επειδή τα παιδιά πίστευαν ότι οι λαγοί γεννούσαν τα αυγά τους στο χορτάρι!
Οι Ρωμαίοι πίστευαν ότι η ζωή προέρχεται από ένα αυγό. Οι Χριστιανοί θεωρούν ότι το αυγό είναι ο σπόρος της ζωής και για αυτό είναι σύμβολο της Ανάστασης.
Στο πνεύμα κατάνυξης και υποδοχής των νέων μελών, η λαμπάδα είχε διττή σημασία: συμβόλιζε το νέο φως του Χριστού, που θα φώτιζε πλέον την ψυχή του νεοφώτιστου, αλλά και τον ήλιο της Άνοιξης. Επιπλέον, η λαμπάδα ήταν το σύμβολο του φωτός, που έφερε ο Χριστός, νικώντας το θάνατο και κατ’ επέκταση το σκοτάδι με την Ανάστασή του.
Η φλόγα ως ένδειξη αγάπης, γνώσης και μιας νέας αρχής που δυναμώνει και εξαπλώνεται, μεταφέροντας το θεάρεστο μήνυμα της Ανάστασης, σύντομα έγινε αναπόσπαστο μέλος του πασχαλινού εορτασμού.
Ο κάθε πιστός είχε πλέον τη δική του λαμπάδα, αν και με το πέρασμα των χρόνων η σύνδεση της λαμπάδας με τη βάπτιση έπαψε να υπάρχει. Πλέον σήμερα, η βάπτιση αποτελεί περισσότερο ιδιωτική και οικογενειακή υπόθεση, παρά θρησκευτική ιεροτελεστία του Πάσχα.
Βέβαια, η λαμπάδα παραμένει μια ισχυρή παρουσία τις πασχαλινές ημέρες. Κατέχει ξεχωριστή θέση την ημέρα της Ανάστασης, όταν λίγο πριν τα μεσάνυχτα, όλα τα φώτα της εκκλησίας σβήνουν και πέφτει παντού σκοτάδι. Ο ιερέας ψάλλει το «Δεύτε λάβετε φως», βγαίνει με τη λαμπάδα του αναμμένη μέσα από την Ωραία Πύλη και δίνει το άγιο φως στους πιστούς.
Η σημερινή λαμπάδα βέβαια αποτελεί περισσότερο υπόθεση της νονάς ή του νονού, οι οποίοι εναγωνίως ψάχνουν για την πιο αντιπροσωπευτική και ωραία λαμπάδα για τα βαφτιστήρια τους, παρά ένδειξη κατάνυξης.
Το μόνο που έχει παραμείνει ίσως αλώβητο μέσα από τους αιώνες, είναι ότι η λαμπάδα παραμένει το μέσο μεταφοράς του Αγίου φωτός από την εκκλησία στο σπίτι του κάθε πιστού το βράδυ της Ανάστασης.
Τη Μεγάλη Εβδομάδα ερχόταν σπίτι η νονά με το νονό κρατώντας την αγαπημένη μας λαμπάδα, για την οποία προηγουμένως είχε πάρει την έγκριση μας. Όλο χαρά ανοίγαμε το κουτί και την προσοχή μας τραβούσαν τα "extra" μέχρι τη στιγμή της Ανάστασης. Το Μεγάλο Σάββατο το βράδυ φορούσαμε τα καλά μας ρούχα -που συνήθως ήταν δώρα της νονάς- και περιμέναμε τη στιγμή που ο ιερέας θα βγει από την ωραία πύλη με τη δική του λαμπάδα και θα δώσει νόημα στο δώρο μας.
Αρκετούς αιώνες πριν η έναρξη της ιεράς ακολουθίας σηματοδοτούσε και το άναμα των λαμπάδων. Η αρχαία εκκλησία είχε επιλέξει τη νύχτα της Ανάστασης για να τελέσει το Βάπτισμα των φωτισμένων Της. Ο ναός περιγράφεται κατάφωτος από τους πολυελαίους και τα πολυπληθή κηροπήγια. «Κάθε πιστός είχε τη δική του λαμπάδα. Όλοι γιόρταζαν τη διπλή Λαμπρή: την Ανάσταση του Χριστού και την Ανάσταση τόσων ψυχών που θ' άφηναν οριστικά την πλάνη και θα προσχωρούσαν στην Ποίμνη της Εκκλησίας».
Οι Νεοφώτιστοι, κρατώντας αναμμένες τις λαμπάδες τους, προχωρούσαν για το Βαπτιστήριο συνοδευόμενοι από τον επίσκοπο, τους ιερείς, τις διακόνισσες και τους αναδόχους τους, αφήνοντας τους πιστούς στο Ναό να προσεύχονται. Οι λαμπάδες λοιπόν έχουν παραμείνει μέχρι και σήμερα, συμβολίζοντας αυτή τη μυσταγωγία και πανήγυρη της εισόδου των πιστών στην εκκλησία.
Μέσα στις υπόλοιπες μέρες λοιπόν που θα επισκεφτούμε τα βαφτιστήρια μας για να τους δώσουμε τη λαμπάδα, μπορεί να μας προκαλέσει έκπληξη η αντίδραση των παιδιών, που ενδεχομένως να έχουν αυτή την απορία.
Η λαμπάδα που ανάβει αμέσως αφού ακουστεί το «Δεύτε λάβετε φως» σαν σύνθημα από τον παπά το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου είναι ένα από τα παλιότερα έθιμα αυτής της γιορτής τα οποία παραμένουν «ζωντανά» μέχρι σήμερα. Η λαμπάδα χρησιμοποιείται από τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους και την εποχή που οι νεοφώτιστοι χριστιανοί βαφτίζονταν το Μεγάλο Σάββατο και την Κυριακή του Πάσχα. Η πασχαλινή λαμπάδα αποτελούσε σύμβολο του νέου φωτός του Χριστού, το οποίο επρόκειτο να φωτίσει την ψυχή του νεοφώτιστου, ενώ επιπλέον αναπαριστούσε το φως που έφερε στην ανθρωπότητα ο Χριστός με την Ανάστασή του. Με τα πολλά κρατήσαμε μέχρι τις ημέρες μας τον δεύτερο από αυτούς τους συμβολισμούς. Ωστόσο ένας ακόμα συμβολισμός που συνδέεται με την πασχαλινή λαμπάδα είναι το φως της Άνοιξης που έρχεται να κυριαρχήσει απέναντι στον Χειμώνα αλλά και το φως της αγάπης και της γνώσης.
Στο πνεύμα κατάνυξης και υποδοχής των νέων μελών, η λαμπάδα είχε διττή σημασία: συμβόλιζε το νέο φως του Χριστού, που θα φώτιζε πλέον την ψυχή του νεοφώτιστου, αλλά και τον ήλιο της Άνοιξης. Επιπλέον, η λαμπάδα ήταν το σύμβολο του φωτός, που έφερε ο Χριστός, νικώντας το θάνατο και κατ' επέκταση το σκοτάδι με την Ανάστασή του.
Η φλόγα ως ένδειξη αγάπης, γνώσης και μιας νέας αρχής που δυναμώνει και εξαπλώνεται, μεταφέροντας το θεάρεστο μήνυμα της Ανάστασης, σύντομα έγινε αναπόσπαστο μέλος του πασχαλινού εορτασμού.
Ο κάθε πιστός είχε πλέον τη δική του λαμπάδα, αν και με το πέρασμα των χρόνων η σύνδεση της λαμπάδας με τη βάπτιση έπαψε να υπάρχει. Πλέον σήμερα, η βάπτιση αποτελεί περισσότερο ιδιωτική και οικογενειακή υπόθεση, παρά θρησκευτική ιεροτελεστία του Πάσχα.
Χαρακτηριστικό της σημασίας της λαμπάδας για τους χριστιανούς είναι, ότι σε διάφορα μέρη υπάρχουν έθιμα αποκλειστικά γι αυτήν. Ενδεικτικά αναφέρουμε μερικά από τον ελλαδικό χώρο.
-Στα Γιαννιτσά, στη Δυτική Μάνη και σε άλλα μέρη της χώρας, την Παρασκευή του Πάσχα γιορτάζει η Ζωοδόχος Πηγή και οι πιστοί ανάβουν τις λαμπάδες τους τρεις φορές. Έπειτα τις αφήνουν στην εκκλησία ή τις βάζουν στα εικονίσματα του σπιτιού τους.
-Στη Λιβαδειά, πάλι το έθιμο του «λάκκου», θέλει μετά την Ανάσταση και πριν καλά καλά ξημερώσει, οι πιστοί να ανάβουν φωτιά και ένας κάνοντας το σταυρό του, να βάζει φωτιά στο σωρό με τις λαμπάδες της Ανάστασης. Η φωτιά χρησιμοποιείται για να ψηθούν τα αρνιά, που τοποθετούνται στους «λάκκους».
-Στα Άγραφα και συγκεκριμένα στη Βινία, όταν ο παπάς λέει το Χριστός Ανέστη, οι πιστοί καίνε το φανό. Τα παιδιά σχηματίζουνε με ξερόκλαδα πάνω στο βράχο (που βρίσκεται απέναντι από το Σουφλί) έναν σωρό και μετά το «Χριστός Ανέστη», τρέχουν με τη λαμπάδα στο χέρι και βάζουν φωτιά στο φανό.
Ένα ακόμη έθιμο των Αγράφων είναι το «φωτίκωμα». Οι νονοί «φωτικώνουν» τα βαφτιστήρια τους, δηλαδή δίνουν δώρα, τα οποία είναι μία λαμπάδα και μία κουλούρα. Αλλά και ο αρραβωνιαστικός οφείλει να στείλει στην αρραβωνιαστικιά του μία στολισμένη λαμπάδα, ώστε το βράδυ της Ανάστασης να ξεχωρίζει αυτή.
-Στην Τήλο οι λαμπάδες ονομάζονται «λουππίες» και είναι φτιαγμένες από μία ειδική βαφική ρίζα, που μαζεύεται από νωρίς τη Μεγάλη Εβδομάδα. Πιο συγκεκριμένα, τα παιδιά αναπαριστούν την ανάσταση του Λαζάρου, βάζοντας ένα αγόρι κάτω από κλαδιά δέντρων, ενώ τα υπόλοιπα γύρω – γύρω τραγουδούν το τραγούδι του Λαζάρου.
-Τέλος στην Ήπειρο, το παραδοσιακό «μαρτίτσι» που φορούν από την 1η Μαρτίου για να μην τους «πιάσει» ο Μάρτης και τους μαυρίσει, το καίνε με τη λαμπάδα, τη νύχτα της Ανάστασης στην εκκλησία.
Ακόμη και το χρώμα της λαμπάδας έχει, όμως, το δικό του ξεχωριστό συμβολισμό: Καφέ λαμπάδες κρατάμε την Μεγάλη Παρασκευή στον Επιτάφιο, μιας και το χρώμα αυτό συμβολίζει το πένθος των πιστών για τα Πάθη και το θάνατο του Χριστού, ενώ λευκές λαμπάδες είθισται να κρατάμε το Μεγάλο Σάββατο στην Ανάσταση, καθώς το χρώμα αυτό υποδηλώνει τον εορτασμό για τη χαρά της Ανάστασης του Χριστού.
Παράλληλα, η Πασχαλινή λαμπάδα συμβολίζει επίσης και τον ήλιο της Άνοιξης, ενώ, το Άγιο φως, με το οποίο την ανάβουμε κατά την Ανάσταση συμβολίζει το φως της γνώσης και της αγάπης.
Άρθρο της Μαρίας Χρ. μαθήτρια του Στ2 τμήματος.