Τσουρέκι του Πάσχα
Το όνομα «τσουρέκι» προέρχεται από την τουρκική λέξη «corek» και σημαίνει οποιοδήποτε ψωμί είναι φτιαγμένο με ζύμη που περιέχει μαγιά. Υπάρχουν διάφορα είδη corek, τόσο αλμυρά όσο και γλυκά, καθώς και σε διάφορα μεγέθη και σχήματα ανάλογα με την περιοχή που τα παρασκευάζουν. Οι Αρμένιοι, καθώς και οι κάτοικοι του Αζερμπαϊτζάν, φτιάχνουν ένα στρογγυλό επίπεδο ψωμί πασπαλισμένο με σουσάμι που το ονομάζουν «churek». Το όνομα «τσουρέκι» πιθανόν υιοθετήθηκε από τους Έλληνες κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας, όπου ξεκίνησαν να φτιάχνουν τη δική τους εκδοχή τσουρεκιού σαν ένα γλυκό ψωμί φτιαγμένο με γάλα, βούτυρο και αβγά.
Το τσουρέκι γεννήθηκε στη Μέση Ανατολή ,από ένα λαό που ζούσε σε αρμονία και αφθονία . Μέχρι σήμερα χαρακτηρίζεται για την γενναιοδωρία της ψυχής και το χαμόγελο , έστω κι αν χάσει την έννοια της πατρίδας με πολλαπλούς ξεριζωμούς. Μιλώντας για το τσουρέκι και την προέλευση του , είχα κάνει μια έρευνα , που έδειχνε σε πρώτη ανάγνωση πως η προέλευση παραπέμπει στην Τουρκία.
Το τσουρέκι ως σημαντικό στοιχείο της ελληνικής παράδοσης, συνδέεται με τοπικά ήθη και έθιμα και αποκτά μια μοναδική σημασία για όλους τους Έλληνες ιδίως την περίοδο του Πάσχα. Συγκεκριμένα, το τσουρέκι συμβολίζει την ανάσταση του Χριστού, καθώς το αλεύρι ζωντανεύει και μεταμορφώνεται σε ψωμί, ενώ το ζύμωμα σε σχήμα πλεξούδας συμβολίζει την απομάκρυνση των κακών πνευμάτων. Το τσουρέκι είναι το πιο γνωστό από τα διάφορα πασχαλινά ψωμιά της ελληνικής παράδοσης, ενώ άλλα γνωστά πασχαλινά ψωμιά είναι η «λαμπροκούλουρα» ή το «λαμπρόψωμο».
Πρωί-πρωί τη μεγάλη Πέμπτη, σε όλη την Ελλάδα, οι γυναίκες καταπιάνονται με το ζύμωμα. Ζυμώνουν με μυρωδικά τις κουλούρες της Λαμπρής και τις στολίζουν με λουρίδες από ζυμάρι και ξηρούς καρπούς. Ανάλογα με το σχήμα που τους έδιναν παλιότερα είχαν και διάφορα ονόματα. «Κοφίνια», «καλαθάκια», «δοξάρια», «αυγούλες», «κουτσούνες», «κουζουνάκια». Παρόμοιες κουλούρες έφτιαχναν και στα βυζαντινά χρόνια, τις «κολλυρίδες» και ήταν ειδικά ψωμιά για το Πάσχα, σε διάφορα σχήματα, που είχαν στο κέντρο ένα κόκκινο αυγό.
Στις μέρες μας το τσουρέκι καταναλώνεται όλο το χρόνο, ενώ οι διάφορες εκδοχές στις οποίες είναι διαθέσιμο –σκέτο ή με διάφορες γεμίσεις- το «μεταμορφώνουν» στην απόλαυση που μπορείς να γευτείς σε κάθε στιγμή της ημέρας!
Το ψωμί συμβόλιζε τη «Ζωή» και στην ειδωλολατρική παράδοση και μπορούμε να βρούμε απομεινάρια της ακόμα και σήμερα , σε παραδόσεις όπως της προσφοράς Πασχαλινού Ψωμιού και κόκκινων αυγών στους τάφους αγαπημένων προσώπων κατά το Πάσχα . Οι προετοιμασίες για την δημιουργία των Πασχαλινών ψωμιών ξεκινάνε τη Μεγάλη Εβδομάδα , ιδιαίτερα την Μεγάλη Πέμπτη και είναι μέρα που βάφονται και τα κόκκινα αυγά. Οι τοπικές διαφορές υπαγορεύουν τα υπόλοιπα συστατικά , που προστίθενται είναι η μαστίχα , το μέχλεπι , οι φλούδες πορτοκαλιού ή βανίλια . Σε ορισμένες μάλιστα περιοχές της Ελλάδας, προτιμούν να κάνουν αλμυρά Πασχαλινά ψωμιά χωρίς ζάχαρη . Τα πιο παραδοσιακά ψωμιά , όμως είναι γλυκά και συμβολίζουν τη γλύκα της ζωής.
Συνταγή για τσουρέκι:
Υλικά:
40 γρ. μαγιά νωπή
190 γρ. Γάλα πλήρες φρέσκο 40γρ. επιπλέον χλιαρό
2 τεμ. αυγά & 1 επιπλέον για επάλειψη
125 γρ. βούτυρο Lurpak σε θερμοκρασία δωματίου, κομμένο σε κομμάτια
680 γρ. αλεύρι σκληρό ή για τσουρέκι
120 γρ. ζάχαρη
1 πρέζα Αλάτι
1 κουταλάκι του γλυκού μαχλέπι κοπανισμένο (όχι πολύ γεμάτο)
μισό κουταλάκι του γλυκού μαστίχα κοπανισμένη σε σκόνη ή 5-6 σταγόνες μαστιχέλαιο
αμύγδαλο φιλέ, για την επιφάνεια
Διαδικασία
Διαλύουμε τη μαγιά στα 40 γρ. χλιαρό γάλα ανακατεύοντας καλά με έναν αυγοδάρτη.
Βάζουμε στον κάδο του μίξερ τα στερεά υλικά, δηλαδή το αλεύρι, τη ζάχαρη και το αλάτι.
Προσθέτουμε τα δύο αυγά, το γάλα και τη μαγιά και ζυμώνουμε με το γάντζο (το εργαλείο για τις ζύμες) σε χαμηλή ταχύτητα έως ότου αναμειχθούν καλά. Έπειτα προσθέτουμε κομμάτι-κομμάτι το βούτυρο και συνεχίζουμε το ζύμωμα μέχρι το ζυμάρι να γίνει μαλακό και ελαστικό και να ξεκολλάει από τα τοιχώματα. Προσοχή, στην αρχή θα φαίνεται ότι κολλάει αρκετά, αλλά δεν πρέπει να παρασυρθούμε και να προσθέσουμε επιπλέον αλεύρι, γιατί θα σκληρύνει.
Τέλος, προσθέτουμε το μαχλέπι και τη μαστίχα και ζυμώνουμε για λίγο ακόμα, ώστε να διασκορπιστούν τα αρώματα στη ζύμη.
Σταματάμε το μίξερ και δίνουμε στη ζύμη σχήμα μπάλας. Τη μεταφέρουμε σε μια λεκάνη, τη σκεπάζουμε με πετσέτα και την αφήνουμε σε ζεστό περιβάλλον για 2-3 ώρες, μέχρι να διπλασιαστεί σε όγκο.
Κατόπιν τη βάζουμε στον πάγκο και την ζυμώνουμε ξανά με τα χέρια για να φύγει ο αέρας. Τη χωρίζουμε σε τρία ίσα μέρη και πλάθουμε το καθένα σε μακρόστενο μπαστούνι. Ενώνουμε τα μπαστούνια μεταξύ τους στο πάνω μέρος και τα πλέκουμε σε πλεξίδα.
Μεταφέρουμε το τσουρέκι στη λαμαρίνα του φούρνου πάνω σε λαδόκολλα και το αφήνουμε σε ζεστό περιβάλλον για άλλη μία ώρα ώστε να φουσκώσει ξανά.
Ανακατεύουμε το αυγό της επάλειψης με λίγο νερό και αλείφουμε το τσουρέκι πολύ προσεκτικά (δεν πρέπει να το τρυπήσουμε).
Πασπαλίζουμε με αμύγδαλο φιλέ και ψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο στους 170°C για περίπου 40 λεπτά, μέχρι το τσουρέκι να ροδίσει και να ξεκολλάει από τη λαδόκολλα.
Το τσουρέκι γεννήθηκε στη Μέση Ανατολή ,από ένα λαό που ζούσε σε αρμονία και αφθονία . Μέχρι σήμερα χαρακτηρίζεται για την γενναιοδωρία της ψυχής και το χαμόγελο , έστω κι αν χάσει την έννοια της πατρίδας με πολλαπλούς ξεριζωμούς. Μιλώντας για το τσουρέκι και την προέλευση του , είχα κάνει μια έρευνα , που έδειχνε σε πρώτη ανάγνωση πως η προέλευση παραπέμπει στην Τουρκία.
Το τσουρέκι ως σημαντικό στοιχείο της ελληνικής παράδοσης, συνδέεται με τοπικά ήθη και έθιμα και αποκτά μια μοναδική σημασία για όλους τους Έλληνες ιδίως την περίοδο του Πάσχα. Συγκεκριμένα, το τσουρέκι συμβολίζει την ανάσταση του Χριστού, καθώς το αλεύρι ζωντανεύει και μεταμορφώνεται σε ψωμί, ενώ το ζύμωμα σε σχήμα πλεξούδας συμβολίζει την απομάκρυνση των κακών πνευμάτων. Το τσουρέκι είναι το πιο γνωστό από τα διάφορα πασχαλινά ψωμιά της ελληνικής παράδοσης, ενώ άλλα γνωστά πασχαλινά ψωμιά είναι η «λαμπροκούλουρα» ή το «λαμπρόψωμο».
Πρωί-πρωί τη μεγάλη Πέμπτη, σε όλη την Ελλάδα, οι γυναίκες καταπιάνονται με το ζύμωμα. Ζυμώνουν με μυρωδικά τις κουλούρες της Λαμπρής και τις στολίζουν με λουρίδες από ζυμάρι και ξηρούς καρπούς. Ανάλογα με το σχήμα που τους έδιναν παλιότερα είχαν και διάφορα ονόματα. «Κοφίνια», «καλαθάκια», «δοξάρια», «αυγούλες», «κουτσούνες», «κουζουνάκια». Παρόμοιες κουλούρες έφτιαχναν και στα βυζαντινά χρόνια, τις «κολλυρίδες» και ήταν ειδικά ψωμιά για το Πάσχα, σε διάφορα σχήματα, που είχαν στο κέντρο ένα κόκκινο αυγό.
Στις μέρες μας το τσουρέκι καταναλώνεται όλο το χρόνο, ενώ οι διάφορες εκδοχές στις οποίες είναι διαθέσιμο –σκέτο ή με διάφορες γεμίσεις- το «μεταμορφώνουν» στην απόλαυση που μπορείς να γευτείς σε κάθε στιγμή της ημέρας!
Το ψωμί συμβόλιζε τη «Ζωή» και στην ειδωλολατρική παράδοση και μπορούμε να βρούμε απομεινάρια της ακόμα και σήμερα , σε παραδόσεις όπως της προσφοράς Πασχαλινού Ψωμιού και κόκκινων αυγών στους τάφους αγαπημένων προσώπων κατά το Πάσχα . Οι προετοιμασίες για την δημιουργία των Πασχαλινών ψωμιών ξεκινάνε τη Μεγάλη Εβδομάδα , ιδιαίτερα την Μεγάλη Πέμπτη και είναι μέρα που βάφονται και τα κόκκινα αυγά. Οι τοπικές διαφορές υπαγορεύουν τα υπόλοιπα συστατικά , που προστίθενται είναι η μαστίχα , το μέχλεπι , οι φλούδες πορτοκαλιού ή βανίλια . Σε ορισμένες μάλιστα περιοχές της Ελλάδας, προτιμούν να κάνουν αλμυρά Πασχαλινά ψωμιά χωρίς ζάχαρη . Τα πιο παραδοσιακά ψωμιά , όμως είναι γλυκά και συμβολίζουν τη γλύκα της ζωής.
Συνταγή για τσουρέκι:
Υλικά:
40 γρ. μαγιά νωπή
190 γρ. Γάλα πλήρες φρέσκο 40γρ. επιπλέον χλιαρό
2 τεμ. αυγά & 1 επιπλέον για επάλειψη
125 γρ. βούτυρο Lurpak σε θερμοκρασία δωματίου, κομμένο σε κομμάτια
680 γρ. αλεύρι σκληρό ή για τσουρέκι
120 γρ. ζάχαρη
1 πρέζα Αλάτι
1 κουταλάκι του γλυκού μαχλέπι κοπανισμένο (όχι πολύ γεμάτο)
μισό κουταλάκι του γλυκού μαστίχα κοπανισμένη σε σκόνη ή 5-6 σταγόνες μαστιχέλαιο
αμύγδαλο φιλέ, για την επιφάνεια
Διαδικασία
Διαλύουμε τη μαγιά στα 40 γρ. χλιαρό γάλα ανακατεύοντας καλά με έναν αυγοδάρτη.
Βάζουμε στον κάδο του μίξερ τα στερεά υλικά, δηλαδή το αλεύρι, τη ζάχαρη και το αλάτι.
Προσθέτουμε τα δύο αυγά, το γάλα και τη μαγιά και ζυμώνουμε με το γάντζο (το εργαλείο για τις ζύμες) σε χαμηλή ταχύτητα έως ότου αναμειχθούν καλά. Έπειτα προσθέτουμε κομμάτι-κομμάτι το βούτυρο και συνεχίζουμε το ζύμωμα μέχρι το ζυμάρι να γίνει μαλακό και ελαστικό και να ξεκολλάει από τα τοιχώματα. Προσοχή, στην αρχή θα φαίνεται ότι κολλάει αρκετά, αλλά δεν πρέπει να παρασυρθούμε και να προσθέσουμε επιπλέον αλεύρι, γιατί θα σκληρύνει.
Τέλος, προσθέτουμε το μαχλέπι και τη μαστίχα και ζυμώνουμε για λίγο ακόμα, ώστε να διασκορπιστούν τα αρώματα στη ζύμη.
Σταματάμε το μίξερ και δίνουμε στη ζύμη σχήμα μπάλας. Τη μεταφέρουμε σε μια λεκάνη, τη σκεπάζουμε με πετσέτα και την αφήνουμε σε ζεστό περιβάλλον για 2-3 ώρες, μέχρι να διπλασιαστεί σε όγκο.
Κατόπιν τη βάζουμε στον πάγκο και την ζυμώνουμε ξανά με τα χέρια για να φύγει ο αέρας. Τη χωρίζουμε σε τρία ίσα μέρη και πλάθουμε το καθένα σε μακρόστενο μπαστούνι. Ενώνουμε τα μπαστούνια μεταξύ τους στο πάνω μέρος και τα πλέκουμε σε πλεξίδα.
Μεταφέρουμε το τσουρέκι στη λαμαρίνα του φούρνου πάνω σε λαδόκολλα και το αφήνουμε σε ζεστό περιβάλλον για άλλη μία ώρα ώστε να φουσκώσει ξανά.
Ανακατεύουμε το αυγό της επάλειψης με λίγο νερό και αλείφουμε το τσουρέκι πολύ προσεκτικά (δεν πρέπει να το τρυπήσουμε).
Πασπαλίζουμε με αμύγδαλο φιλέ και ψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο στους 170°C για περίπου 40 λεπτά, μέχρι το τσουρέκι να ροδίσει και να ξεκολλάει από τη λαδόκολλα.
Άρθρο της Μαρίας Χρ. μαθήτρια του Στ2 τμήματος.